Snel overheidsbeleid nodig om gamechangers in circulariteit te redden

Voor dit overheidsbeleid hebben we @CE Delft gevraagd een rapport met aanbevelingen op te stellen: Balanced policy support for biobased and recycled plastic.

We vragen de overheid ervoor te zorgen dat we nog voor de zomer aan de slag kunnen met een pakket van maatregelen. In lijn met het rapport, vragen we aandacht voor een gebalanceerde stimulatie van zowel recyclaat als biobased materialen ten opzicht van fossiele grondstoffen en ten opzichte van brandstoffen. Bovendien is er geen tijd te verliezen met de invulling van een goede nationale circulaire plasticsnorm die helpt om een markt te creëren en een brug vormt naar de Europese norm in 2030. 

Het Platform Groene Chemie Nieuwe Economie (GCNE) streeft ernaar de slaagkans voor de zo belangrijke jonge en innovatieve bedrijven in de groene chemie sector te vergroten door ketenvorming te stimuleren, beleidsmaatregelen voor te stellen en financiering te vergemakkelijken. Veel van de betreffende bedrijven zijn MKB, start-up of scale-up en werken met circulaire grondstoffen (recyclaat, biogrondstoffen of CO2 als grondstof). Deze bedrijven karakteriseren zich als innovatief Nederland.

GCNE concludeert op basis van het rapport dat:

1. We de komende jaren flinke stappen moeten zetten, willen we de klimaat- en circulariteits doelstellingen in 2050 halen. We reiken de hand uit naar de overheden om hiermee gezamenlijk aan de slag te gaan.
2. We maatregelen moeten uitwerken die bijdragen tot een gelijk speelveld voor circulaire grondstoffen ten opzichte van fossiel. Recyclingbedrijven gaan failliet; biobased bedrijven hebben grote moeite om financiering veilig te stellen.
3. We de inzet van biogrondstoffen voor materialen moeten stimuleren. De bijmengverplichting voor brandstoffen prijst momenteel de inzet van biogrondstoffen voor materialen ter vervanging van fossiele grondstoffen uit de markt.

Op deze conclusies inspelend, omarmt GCNE volgende aanbevelingen:

1. Werk samen met stakeholders om op korte termijn een roadmap te creëren met een set van transitiemaatregelen. Deze roadmap moet een gelijk speelveld realiseren tussen fossiele, gerecyclede en biobased plastics, en tussen materiaal- en brandstoftoepassingen van biomassa.
2. Zorg voor een evenwichtig pakket aan maatregelen dat de inzet van alle circulaire kunststoffen stimuleert ten opzichte van fossiel. We hebben zowel recycled als biobased plastics keihard nodig om de transitie te realiseren. Denk aan de uitbreiding van de Extended Producer Responsibility (EPR) en explicietere doelstellingen voor de aandelen biobased en recycled plastics in een circulaire plastic norm.
3. Ondersteun de ontwikkeling van een geharmoniseerde Europese methodologie voor het berekenen van broeikasgasemissies voor zowel biobased als gerecyclede plastics. Dit bevordert eerlijke vergelijkingen en helpt bij het opstellen van effectieve beleidsinstrumenten voor circulaire plastics. Denk aan wat reeds geldt voor biobrandstoffen onder de Renewable Energy Directive (RED).

Het Platform Groene Chemie Nieuwe Economie voert actief een beleidsagenda om de jonge innovatieve bedrijven van de noodzakelijke rugwind te voorzien. Hiertoe zet GCNE in op:

• Het stimuleren van de vraag naar circulaire grondstoffen: met name recyclaat en biogrondstoffen. Door de markt te creëren met bijvoorbeeld bijmengverplichtingen kunnen de jonge bedrijven hun financieringen eerder veilig stellen. In dit kader is GCNE voorstander van de geleidelijke invoering van een initieel lage ( < 5 %) nationale bijmengverplichting die voldoende vraag creëert voor het nog relatief beperkte aanbod en de jonge initiatieven ruimte geeft. Die norm zou al op korte termijn ingevoerd kunnen worden, uiterlijk 2027, en van toepassing moeten zijn op eindproducten (consumentenmarkt) in tegenstelling tot de converters waar sprake van is in de huidige voorgestelde circulaire plastics norm. Zonder binnenlandse verwerkers te benadelen en buitenlandse producenten uit te sluiten kan een norm op productniveau bijdragen tot een gelijk speelveld voor ondernemers en tot de beleidsdoelstellingen rondom klimaat en circulaire economie. Bovendien kan zo worden geanticipeerd op een groeipad naar EU wetgeving die voor 2030 wordt verwacht.
• Het stimuleren van circulaire aanbesteding door overheden: in verband met de vraagstimulering spelen overheidsinstellingen een belangrijke voorbeeldrol.
• Het stimuleren van beschikbaarheid van specifieke grondstoffen: GCNE agendeert al enige tijd de wens om tot Europese harmonisatie te komen voor “grondstofverklaringen” op basis van afvalstromen. Ook internationale handel in recyclaat en biogrondstoffen dient gestimuleerd te worden om beschikbaarheid te vergroten.
• Het verbeteren van financieringsmogelijkheden voor First of a Kind (FOAK) demonstrator fabrieken: Het is gebleken dat veel van de jonge initiatieven grote moeite hebben om de FOAK fase gefinancierd te krijgen waar bedragen tussen de 20 en 50 miljoen betrokken zijn. GCNE bepleit een groene chemie specifiek aanpak gericht op het beschikbaar stellen van geduldig kapitaal die tientallen bedrijven moet kunnen voorzien met aandacht voor een toegankelijk proces voor ondernemers.