Gamechanger Blue Circle Olefins ziet kans voor groene methanol uit afval

Blue Circle Olefins ontvangt de oorkonde voor deelname aan de Green Chemistry Accelerator

De chemiesector is als een boom waarbij alle blaadjes verschillende producten voorstellen die de industrie produceert, zoals shampoos, verf en plastics’, begint Ralph Koekkoek, directeur en oprichter van Blue Circle Olefins. ‘De gemene deler tussen die blaadjes is dat ze nagenoeg allemaal van olie worden gemaakt. Nu kun je proberen om al de individuele blaadjes in die boom te verduurzamen. Maar als de grondstof die je erin stopt niet olie, maar hernieuwbaar is, dan wordt die hele boom vanzelf ook groen.’

Klimaatwinst boeken met bestaande technieken

Die grondstoffen waar Koekkoek op doelt zijn olefinen, zoals ethyleen en propyleen. Deze worden in de regel gewonnen uit olie en zijn de meest gebruikte bouwstenen in de koolstofchemie. Maar Koekkoek, die begon als chemicus bij DSM, wil met zijn bedrijf Blue Circle Olefins deze bouwstenen niet winnen uit olie, maar uit methanol – methanol-to-olefins heet dat proces. ‘Methanol wordt nu vooral gezien als brandstof voor de scheepvaart of voor de productie van duurzame vliegtuigbrandstof’, zegt Koekkoek. ‘Als chemicus dacht ik: eigenlijk wil je die methanol helemaal niet verbranden. Veel beter is het om ze in de koolstofketen te houden.’

Het gebruik van methanol als bouwsteen voor de chemie is allang een bewezen technologie in China, legt Koekkoek uit. ‘China had al tien, twintig jaar geleden door dat het weinig olie bezat. Zij hebben toen besloten om kolen te vergassen tot methanol en hebben daar inmiddels hun chemische industrie op gebouwd.’

Methanol winnen uit reststromen

Koekkoek wachtte een aantal jaren in de verwachting dat chemiereuzen zoals Shell, Sabic en Dow deze techniek in Nederland zouden oppakken. Maar dat gebeurde niet. Dus besloten hij en zijn compagnon en oud-DSM-collega Reinier Grimbergen de techniek naar Nederland te halen. Nu willen ze een methanol-to-olefin fabriek bouwen in Nederland. ‘Als de grote jongens het niet oppakken, doen we het zelf wel. En als we snel impact willen maken, moeten we eerst kijken naar bestaande en bewezen technologieën.’

De benodigde methanol wil Blue Circle grotendeels importeren uit het buitenland. Methanol kan gemaakt worden van reststromen, bijvoorbeeld door lastig recyclebaar plastic te vergassen of door biovergisting van organisch materiaal. Het is zelfs mogelijk om CO2 af te vangen en in combinatie met (groene) waterstof om te zetten in methanol, al moet deze techniek zich op grote schaal nog bewijzen.

Naast import sloot het bedrijf recent ook een overeenkomst met afvalverwerker Renewi. De twee bedrijven bestuderen de mogelijkheid om op Moerdijk een fabriek te openen waar plastic afval vergast wordt tot methanol. Koekkoek: ‘Alles wat nu naar afvalverbranding gaat, zou je in kunnen zetten voor de productie van methanol.’

Toekomstige klanten staan gereed

De fabriek van Blue Circle moet uiteindelijk jaarlijks 200.000 ton olefinen produceren. ‘Zo besparen we 800.000 ton CO2 in vergelijking met olefinen op basis van aardolie.’ Inmiddels is het Koekkoek ook gelukt om via een coalition of the willing afspraken te maken met grote fabrikanten die de olefinen van Blue Circle gaan gebruiken.

Wie deze toekomstige klanten zijn, kan Koekkoek nog niet zeggen, al laat hij wel weten dat ze bereid zijn een premie te betalen voor de nieuwe grondstof. ‘Deze fabrikanten hebben natuurlijk ook eigen doelstellingen binnen de circulaire economie. Daar kunnen onze grondstoffen bij helpen. En omdat de kwaliteit en chemische samenstelling van onze olefinen gelijk zijn aan virgin grondstoffen, kunnen ze onze olefinen direct bijmengen in hun bestaande processen.’

Chemische industrie in Nederland behouden

Maar zover is het voorlopig nog niet. Blue Circle heeft recent een haalbaarheidsstudie afgerond en wil deze zomer een vergunning aanvragen en extra financiering ophalen. Vervolgens maakt het bedrijf de keus of de fabriek in het Limburgse Chemelot of in het Rotterdamse havengebied komt. ‘In 2027 willen we met de bouw beginnen. Drie jaar later verwachten we dan onze eerste productie te draaien.’

Koekkoek is zich bewust van de precaire positie waarin de Nederlandse industrie zich bevindt. Hoge energieprijzen, strenge klimaatmaatregelen en concurrentie uit het buitenland maken dat de chemische industrie moeite heeft het hoofd boven water te houden. ‘De brandbrieven van industriële partijen volgen elkaar in hoog tempo op de laatste maanden. Chemiebedrijven kondigen de sluiting aan van krakers of plaatsen faciliteiten onder review. Als we de chemische industrie in Nederland willen behouden moeten we chemische bedrijven een duurzaam alternatief voor olie bieden.’

Dit artikel is eerder verschenen bij onze mediapartner Change Inc., auteur Teun Schröder.