Brief aan de informateur: Circular Deal voor chemische industrie

Op 21 december 2023 is de oproep aan de informateur verstuurd voor een Circular Deal. De chemische industrie, een belangrijke pijler van de Nederlandse (maak)industrie en economie, staat klaar voor een transformatie naar een volledig duurzame en circulaire industrie. Om te zorgen dat de Nederlandse industrie koploper blijft en in de toekomst een belangrijke bijdrage aan het verdienvermogen van Nederland kan blijven leveren, pleiten we voor een ambitieuze en leidende rol voor het nieuwe kabinet ten aanzien van de grondstoffentransitie.

De chemische industrie moet namelijk niet alleen de overstap naar duurzame energie maken, maar ook de fossiele grondstoffen vervangen voor duurzame alternatieven. Dit betekent dat we miljoenen tonnen gerecycled plastic, duurzame biomassa en koolstof uit CO2 nodig hebben om niet-fossiele plastics en chemicaliën te maken.1 Het goede nieuws is dat Nederland door de aanwezige kennis, logistieke ketens, infrastructuur, industrie en innovatieve koplopers bij uitstek geschikt is om deze transitie om te zetten in een duurzaam verdienmodel.2

Namens deze groene koplopers en de partijen die de groene chemie willen versnellen, verenigd in het platform Groene Chemie Nieuwe Economie pleit ik voor een ‘Circular Deal’ vergelijkbaar met de Klimaatwet en de Green Deal gericht op grondstoffentransitie. Daarbij wil ik benadrukken dat deze transitie kansen biedt voor het bedrijfsleven waaronder nieuwe innovatieve ondernemingen, waardoor Nederland de thuisbasis wordt voor een sterke nieuwe economische duurzame sector. Hiermee wordt de strategische autonomie van Nederland bevorderd op vlak van energie en grondstoffen en leidt de transitie ertoe dat we op een haalbare en betaalbare manier voldoen aan de klimaat- en circulaire doelstellingen.

Concreet vraagt GCNE daarbij om een “Circular Deal” met volgende aandachtspunten:

• Stabiel langetermijnbeleid vanuit de overheid: zorg dat de industrie in Nederland kan investeren in verduurzaming, waardoor belangrijke industrie en hun waardeketen hier behouden blijven. Neem hierbij ook op Europees niveau initiatief om te komen tot geharmoniseerd beleid en financiering die de Nederlandse Groene chemie sector stimuleert en versterkt.
• Creëer door middel van regelgeving markten voor circulaire producten: zorg daarbij voor een gelijk speelveld tussen a) fossiele en hernieuwbare grondstoffen en b) toepassingen voor energie en materialen.
• Organiseer publiek-private samenwerking rond 1 miljard euro aan geduldig venture kapitaal voor opschaling van nieuwe innovatieve ondernemingen die zich richten op doorbraak technologieën in de groene chemie;
• Neem barrières en obstakels voor het benutten van afval- en reststromen weg voor toepassing in nieuwe producten en stimuleer praktische oplossingen zoals certificering in afwachting van Europese harmonisatie (“einde afval-status dossier”). Zorg hierbij voor voldoende capaciteit bij de omgevingsdiensten om hierop toe te zien.
• Overweeg een Ministerie van Circulaire Economie & Klimaat om de energie- en grondstoffentransitie gericht aan te pakken, en stabiel langetermijnbeleid en gelijk speelveld te borgen.

De politieke wil om de chemische industrie te verduurzamen en daarmee te behouden voor Nederland is aanwezig. Het is nu zaak om de groene chemie een duidelijk perspectief en bestendig beleid te geven, zodat Nederland een wereldleider in duurzame chemie kan worden.